developer.overheid.nl

Ontwikkelaarsportaal van de Nederlandse overheid

Ga naar hoofdinhoud

7. Neem privacy als uitgangspunt

Het waarborgen van de privacy van de gebruiker zou in elke stap van het proces een prioriteit moeten zijn.

Belangrijke redenen​

  • Wettelijke verplichting - Overheidsinstanties moeten voldoen aan strikte privacywetgeving, zoals de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming). Dit betekent dat gegevens alleen mogen worden verwerkt als daar een legitieme grondslag voor is, en dat burgers controle moeten hebben over hun eigen gegevens.

  • Beperken van risico's - Een datalek of privacyschending kan enorme gevolgen hebben, zoals identiteitsfraude, discriminatie of andere vormen van misbruik. Door privacy vanaf het begin in te bouwen (Privacy by Design) worden deze risico's geminimaliseerd.

  • Minder juridische en financiële consequenties - Het niet naleven van privacyregels kan leiden tot boetes van toezichthouders zoals de Autoriteit Persoonsgegevens. Daarnaast kunnen schadeclaims van burgers financiële en reputatieschade opleveren.

  • Efficiëntere en duurzamere systemen - Het nemen van privacy als uitgangspunt dwingt ontwikkelaars tot het toepassen van dataminimalisatie: alleen noodzakelijke gegevens worden verwerkt en bewaard. Dit leidt tot betere beveiliging, efficiëntere systemen en lagere kosten op de lange termijn.

Hoe word je AVG-compliant?​

Door de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) hebben organisaties die persoonsgegevens verzamelen en gebruiken meer verantwoordelijkheden gekregen. En de mensen van wie zij gegevens gebruiken hebben meer rechten gekregen. Houden organisaties zich niet aan de regels? Dan kunnen zij een boete krijgen.

  1. Minimaliseer data – Verwerk alleen de strikt noodzakelijke persoonsgegevens.
  2. Vraag om toestemming – Zorg dat gebruikers expliciet akkoord gaan met dataverwerking.
  3. Beveilig gegevens – Gebruik versleuteling, hashing en andere beveiligingsmaatregelen.
  4. Houd een verwerkingsregister bij – Documenteer welke data je verwerkt en waarom.
  5. Bied inzage en verwijderopties – Gebruikers moeten hun data kunnen inzien, corrigeren of laten verwijderen.
  6. Gebruik privacy by design – Bouw systemen die vanaf het begin privacyvriendelijk zijn.
  7. Sluit verwerkersovereenkomsten – Zorg dat derde partijen die data verwerken ook compliant zijn.

Bronnen​

Autoriteit Persoonsgegevens (AP)​

Is de toezichthouder op privacywetgeving in Nederland. Ze handhaven de AVG (GDPR), geven advies over gegevensbescherming en kunnen boetes opleggen bij overtredingen.

Centrum Informatiebeveiliging en Privacybescherming (CIP)​

Het Centrum Informatiebeveiliging en Privacybescherming (CIP) is een publiek-private organisatie die zich richt op het verbeteren van de informatieveiligheid en privacybescherming binnen de Nederlandse overheid en aanverwante sectoren.

Het Blauwe Boekje​

Het Blauwe Boekje is een handleiding die de abstracte privacywetgeving vertaalt naar concrete technische ontwerpprincipes.

Het boek biedt een praktische benadering om privacy al in de vroegste fase van systeemontwikkeling mee te nemen. Door acht heldere privacyontwerpstrategieën te presenteren, helpt het boekje overheids-IT teams om:

  • Complexe privacywetgeving (zoals de AVG) praktisch te implementeren
  • Principiële ontwerpkeuzes te maken die privacy beschermen
  • Risico's op datalekken en ongewenste gegevensverwerkingen te minimaliseren
  • Privacy te zien als een integraal onderdeel van systeemkwaliteit

De strategieën zijn niet bedoeld als bureaucratische drempels, maar als gereedschappen om innovatieve, burgervriendelijke digitale oplossingen te creëren. Het boekje daagt developers uit om verder te gaan dan minimale wettelijke compliance en privacy actief in te bouwen in overheidsystemen.

Voor een IT-afdeling bij de overheid fungeert dit boekje als een routekaart die complexe wetgeving vertaalt naar begrijpelijke, uitvoerbare ontwerprichtlijnen.